Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014

Beethoven IX Symphonie + Ouverture "Coriolan"


Καλημέρα σας φραγκολεβαντίνοι και ντίνες μου.
Η κλασσική μουσική επιστρέφει σήμερις στο νταλικόφωνο, πάντα μέσα από ηχογραφήσεις της Deutsche Grammophon, με ένα τιτανοτεράστιο έργο.
Από τα πλέον γνωστά αλλά και τα πλέον όμορφα. Να τα λέμε αυτά.

Η Ενάτη Συμφωνία του Ludwig van Beethoven ή "The Choral" (χορωδιακή). Με ακριβή ονομασία Symphony No.9 in D minor Op. 125. Όπου D minor βλέπε Ρε ελάσσονα. Τώρα, αν αναρωτιέστε γιατί "χορωδιακή", είναι που πρόκειται για το πρώτο παράδειγμα μεγάλου συνθέτη να χρησιμοποιήσει φωνές σε συμφωνικό έργο. Έτσι απλά.
Οι φωνές αυτές ακούγονται στο τελευταίο movement και είναι τέσσερις σολίστες και μια χορωδία. Και τι λένε αυτές οι φωνές; Ένα πανέμορφο ποίημα του Friedrich Schiller (1759-1805), το An Die Freude, ή Ode To Joy, επί το ελληνικότερον, Ωδή Στη Χαρά. Ποίημα στο οποίο ο συνθέτης πρόσθεσε μερικούς στίχους. Οι δε σολίστες είναι μία soprano, μία contralto, ένας τενόρος και ένας βαρύτονος.

Το μνημειώδες αυτό έργο, που από πολλούς θεωρείται (και ίσως όχι άδικα) το μεγαλύτερο μουσικό δημιούργημα όλων των εποχών, στη γέννεσή του, ήταν μία παραγγελία, που έκανε η Philarmonic Society of London στον συνθέτη, στα 1817. Η σύνθεσή της ξεκίνησε στα 1818, αλλά, το μεγαλύτερο μέρος της γράφτηκε την διετία 1822-1824. Όταν δηλαδή ο Beethoven ήταν ήδη κατά τα 4/5 κωφός. Επίσης, για την ιστορία να πούμε, πως είναι το κύκνειο άσμα του, σε ότι αφορά ολοκληρωμένο του έργο. Σοβαροί αναλυτές υποστηρίζουν, πως η Ενάτη ξεπήδησε από παλαιότερα έργα του, πράγμα που δεν το γνωρίζω και απλά το αναφέρω.
Έκανε πρεμιέρα στις 7 Μάη 1824, στο περίφημο Theater am Kärntnertor της Βιέννης, όταν πια ο συνθέτης ήταν εντελώς κωφός. Ιστορικοί μιλούν για μία εξαιρετική υποδοχή του κοινού και για συγκινητικές στιγμές, με τον συνθέτη να κατανοεί τον ενθουσιασμό του κοινού από τα λευκά μαντήλια που ανέμιζαν, αφού δεν μπορούσε (πια) ν'ακούσει. Να πούμε επίσης, ότι η παρουσία του Beethoven στο θέατρο ήταν η πρώτη του μετά από 12 χρόνια απουσίας από οποιανδήποτε δημόσια μουσική εκδήλωση.

Στα τεχνικά τώρα, η ορχήστρα αποτελείται από πνευστά (πίκολο, 2 φλάουτα, 2 όμποε, 2 κλαρινέτα, φαγκότο, 2 κόντρες, 2 τρομπέτες, 3 τρομπόνια και 2 κόρνες), κρουστά (τύμπανα, κύμβαλα, τρίγωνο και μπάσο τύμπανο) και έγχορδα (2 βιόλες, 3 βιολιά, τσέλο και κοντραμπάσο).
Το έργο αποτελείται από 4 μέρη : ένα allegro ma non troppo, un poco maestoso, ένα molto vivace, ένα από adagio molto e cantabile μέχρι adagio lo stesso tempo κι'ένα από presto μέχρι allegro energico.

Η ηχογράφηση, που σήμερα μοιράζομαι μαζί σας, είναι μία από τις σπουδαιότερες που έχουν γίνει. Η αλήθεια είναι, πως η Ενάτη αποτέλεσε σκαλί για την άνοδο (ή την κάθοδο) πολλών μαέστρων. Στην περίπτωσή μας, μιλάμε για τον μεγαλύτερο μαέστρο όλων των εποχών, τον Herbert Von Karajan και την Berliner Philharmoniker (Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου). Είναι μια ηχογράφηση του 1963 και θεωρείται μία από τις 3 καλύτερες έβερ.
Σολίστ είναι οι Gundula Zanowitz (soprano), Hilde Rossel-Majdan (contralto), Waldemar Kmentt (tenor) και Walter Berry (bass) ενώ η χορωδία είναι η διάσημη Wienner Singverein, η βιεννέζικη χορωδία που ιδρύθηκε στα 1812.

Και δυο λογάκια για το κομμάτι που ακούγεται στην αρχή. Χωρίς να καταλάβω το λόγο, η εταιρεία έκρινε σκόπιμο, στην ηχογράφηση της Ενάτης, να προσθέσει στην αρχή την Coriolan Overture Οp.62 (Ouverture Coriolan), ένα επίσης μαγικό έργο του Beethoven, το οποίο συνέθεσε στα 1807 για την τραγωδία του αυστριακού δραματουργού Heinrich Joseph von Collin (1771-1811) "Coriolan" και όχι για το θεατρικό "Coriolanus" του Shakespeare, όπως μερικοί αστοιχείωτοι ισχυρίζονται.
Η πρεμιέρα του έργου έγινε τον Μάρτη του 1807, σε ιδιωτικό κοντσέρτο, στο σπίτι του πρίγκηπα της Βοημίας Franz Joseph von Lobkowicz.
Η ηχογράφηση έγινε τρία χρόνια πριν την ηχογράφηση της Ενάτης, στα 1961 δηλαδή, με την ίδια ορχήστρα και, φυσικά, τον ίδιο μαέστρο.

Σας κούρασα ε; Νταξ, να σας πω μόνο πως, από τα 2002, η πρωτότυπη παρτιτούρα της Ενάτης φυλάσσεται στην Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου ενώ, ένα χρόνο πριν, στα 2001, προστέθηκε στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς του ΟΗΕ. Σημειώστε, πως είναι το μόνο μουσικό έργο σ'αυτόν τον κατάλογο.
Αν αυτό λέει κάτι.

Overture Cariolan op.62
Symphony No.9 in D minor op.125