Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013

Είναι η ευρωζώνη ηλίθιε (μέρος πρώτο)


Σήμερα δεν έχει μουσική.
Σήμερα έχει παραμυθάκι. Διδακτικόν και επίκαιρον. Που, άμα θέλει κάποιος να το χρησιμοποιήσει (σαν τεκμηρίωση), μπορεί να το κάνει και χωρίς ν'αναφέρει την πηγή.

Μια φορά κι'έναν καιρό, κάπου στα 1940, ήταν ένας πόλεμος. Άγριος, παγκόσμιος και κακός. Ένας πόλεμος που τον ξεκίνησαν κάτι ναζιστές γερμανοί, που ήθελαν να κυριεύσουν τον κόσμο, εκδικούμενοι έτσι το μεγάλο κάζο που έπαθαν στον προηγούμενο άγριο και κακό πόλεμο και τις ταπεινωτικές συνθήκες ειρήνης που υποχρεώθηκαν να υπογράψουν.
Μόνο που αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια. Γιατί, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, αυτός ο άγριος, παγκόσμιος και κακός πόλεμος πήρε άλλη μορφή : την πραγματική του. Που δεν ήταν τίποτα άλλο από την προσπάθεια των λίγων πλουσίων να εκτονώσουν λίγο την δυσαρέσκεια των πολλών φτωχών, έτσι ώστε να μπορέσουν ξανά να μαζεύουν το χρήμα στην πούνγκαν ανενόχλητοι.
Αυτός ο πόλεμος, που λέτε, τελείωσε κάπου στα 1945. Αλλά, παρά τις όποιες προσπάθειες των λίγων πλουσίων, οι πολλοί φτωχοί συνέχιζαν να σηκώνουν κεφάλι και να διεκδικούν απίθανα πράγματα, όπως ψωμί, δουλειά και άλλα τέτοια κομμουνιστικά.
Έτσι, κι'επειδής σε Ιταλία και Γαλλία (κυρίως) τέτοια κινήματα των πολλών φτωχών είχαν αρχίσει να γίνονται "ενοχλητικά", μπήκε σε μερικούς κακούς πλούσιους η ιδέα της "ευρωπαϊκής ενοποίησης". Φοβερή ιδέα, πιασάρικη και εξόχως παραπλανητική. Μόνο που, εκεί στα 1945, κάτι τέτοιο φάνταζε δύσκολο. Οπότε, φκιάσαμε, μαζί με τους φίλους μας τους Αμερικάνους, ένα σχέδιο βοήθειας. Και το ονομάσαμε σχέδιο Μάρσαλ. Αυτό το σχέδιο, που φαινομενικά ήταν αμερικάνικη  βοήθεια (σε χρήμα και υλικοτεχνικές υποδομές), αντικατόπτριζε εμφανέστατα την μετά-Γιάλτα κυριαρχία των ΗΠΑ αλλά και την ηγεμονία του δολαρίου στη διεθνή νομισματική πολιτική. 
Και όλα πήγαν καλά για λίγο, μέχρι που οι κακοί πλούσιοι ευρωπαίοι επανέφεραν στο τραπέζι την ιδέα της "ευρωπαϊκής ενοποίησης", όχι τόσο επειδή καιγόταν ν'αδελφώσουν τους λαούς, αλλά κυρίως γιατί έβλεπαν τα κέρδη τους να περιορίζονται αισθητά από την αμερικάνικη κυριαρχία.
Έτσι, φτάνουμε σιγά-σιγά στα 1951, όπου με πρόσχημα (πάντα) την απειλή της Ανατολικής-Κομμουνιστικής Ευρώπης, έξι από τους κακούς πλούσιους ευρωπαίους, ιδρύουν μία "ευρωπαϊκή ένωση", που δομείται σε ΚΑΘΑΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ βάση, γύρω από το κάρβουνο και το ατσάλι. Τα κεφαλαία δεν τα 'βαλα επίτηδες. Τα 'βαλα για να καταλάβουν κάποιοι την αντίθεση της πολιτικής από την οικονομική ενοποίηση.
Αυτό το οικοδόμημα, πρώτο στο οποίο μετείχε και η Δ. Γερμανία (για πρώτη φορά μετά τον άγριο και κακό παγκόσμιο πόλεμο), επειδής ακριβώς δομήθηκε πάνω σε βάσεις αμιγώς καπιταλιστικές, άρχισε να φυλλοροεί συντομότατα. Με άλλα λόγια, ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός δεν το εύρισκε αρκετό, στην προσπάθειά του αφενός ν'απεμπλακεί από την αμερικάνικη καπιταλιστική ηγεμονία και αφετέρου να επιβάλει στο εσωτερικό του κανόνες υποτέλειας για τους πολλούς φτωχούς.

Γι'αυτόν το λόγο, στα 1957, μαζεύονται οι λίγοι πλούσιοι στη Ρώμη, και αποφασίζουν να επεκτείνουν την οικονομική τους "ευρωπαϊκή ενοποίηση" σε όλους τους τομείς του οικονομικού ευρωπαϊκού φάσματος (αφού φτωχοί δεν υπάρχουν μόνο στο ατσάλι και στο κάρβουνο). Και φτιάχνουν, που λέτε, την Ευρωπαϊκή Οικονομική Ένωση (ή ΕΟΚ), που μερικοί την λέγανε και "Κοινή Αγορά". Προσέξτε καλά τις λέξεις : οικονομική και αγορά. Λέξεις που παραπέμπουν ευθέως σ'αυτό ακριβώς που οι λίγοι πλούσιοι αποζητούσαν : μία καπιταλιστική ένωση που να διέπεται από τους κανόνες της αγοράς. Βέβαια, για να τσιμπήσουν και οι πολλοί φτωχοί, πέταξαν και μερικές ομορφιές μέσα στη συνθήκη : "ονειρευόμαστε μία Ευρώπη από την Αγγλία μέχρι τα Ουράλια", "το κοινό μας σπίτι, η Ευρώπη" και άλλα τέτοια λενινιστικά, θέλοντας να δηλώσουν την επιθυμία τους και για "πολιτική ένωση". Μπαρούφες. Γιατί ο μοναδικός σκοπός τους ήταν (και είναι) η απελευθέρωση των όποιων φραγμάτων μπορούσαν να ορθωθούν στην ελεύθερη μετακίνηση των κεφαλαίων. Με άλλα λόγια, το λύσιμο των χεριών των λίγων πλούσιων να μετακινούνται ελεύθερα μέσα στην Ευρώπη και να συσσωρεύουν πλούτο όπου παρουσιαζόταν ευκαιρία. Απλά πράγματα. Λίγο κομμουνιστικά θα μου πείτε. Ε, τι να κάνουμε; Αφού αλήθεια είναι.
Πάμε παρακάτω.
Το μοντέλο φάνηκε να πιάνει και, σιγά-σιγά, μεγάλωνε ο αριθμός των χωρών που έμπαιναν στον χορό της ΕΟΚ. Για δύο κυρίως λόγους : ο ένας είναι συναισθηματικός και αφορά τους πολλούς (αλλά ανόητους) φτωχούς : μια τεράστια προπαγάνδα-προπέτασμα καπνού για την ευρωπαϊκή αδελφοσύνη, την ενότητα, το συναίσθημα του ν'ανήκεις στην τεράστια ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο άλλος είναι πολύ πιο "πραγματιστικός" : οι λίγοι πλούσιοι της "ένωσης" μοίραζαν καραβιές λεφτά στους λίγους πλούσιους απ'όξω (στο όνομα της ανάπτυξης και της ευημερίας), με σκοπό να τους δελεάσουν και να μπουν κι'αυτοί. Κι'όταν ένας καπιταλιστής μοιράζει λεφτά (και μάλιστα με καραβιές), κάτι έχει στο μυαλό του.

Πριν συνεχίσουμε το παραμυθάκι μας, ας ανοίξουμε μιαν αναγκαία παρένθεση. Μόλις τελείωσε ο κακός, άγριος και παγκόσμιος πόλεμος, οι λίγοι πλούσιοι έπρεπε να βρουν έναν τρόπο να σταθεροποιήσουν την παγκόσμια νομισματική πολιτική. Όχι για τίποτα άλλο, αλλά για να ξέρουν τι τους γίνεται βρε αδελφέ. Γιατί ηγεμονεύω που ηγεμονεύω, να έχω και τα κατάλληλα εργαλεία (κρατήστε τη λέξη εργαλείο). Για το λόγο αυτό, μαζώχτηκαν πλούσιοι (και λιγότερο πλούσιοι), στα 1944, στο Bretton Woods (του Νιου Χαμσεϊρ) και, υπό την αιγίδα των αρχιλαμογιών της ΚΤΕ (Κοινωνίας των εθνών και μετέπειτα, στα 1945, ΟΗΕ), αποφάσισαν και έβαλαν μπροστά μια σειρά κανόνων και διαδικασιών, σύμφωνα με τους οποίους ΟΛΕΣ οι χώρες υποχρεούνται να εφαρμόσουν νομισματική πολιτική με βάση την ισοτιμία των νομισμάτων τους με το δολάριο. Και για όσες δεν θα τα κατάφερναν, ιδρύσαμε και το ΔΝΤ (αλλά και την Διεθνή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης). Έτσι για να τους βοηθάμε βρε αδερφέ.
Κλείνει η παρένθεση.


Κι'ενώ οι λίγοι πλούσιοί μας στην Ευρώπη μακροημέρευαν, στα 1971, οι ΗΠΑ αποφασίζουν να απεμπλέξουν το δολάριο από τον χρυσό. Με άλλα λόγια, να κόψουν περισσότερα (πολύ περισσότερα) δολάρια απ'τον χρυσό που είχαν σε απόθεμα. Με ακόμα άλλα λόγια, να διαλύσουν τη συμφωνία του Bretton Woods. Γιατί οι κακοί πλούσιοι κοιτάνε την πάρτη τους. Δεν νοιάζονται για τους άλλους κακούς πλούσιους, κυρίως αυτούς που, από το 1957 στην Ευρώπη, τους είχαν μπει στη μύτη και προσπαθούσαν να παίζουν στα χωράφια τους.
Και γίνεται το σώσε. Και το έλα να δεις μαζί.
Γιατί οι λίγοι πλούσιοι ευρωπαίοι δεν το περίμεναν. Με αποτέλεσμα ν'αρχίσει μια περίοδος όπου τα εθνικά νομίσματα, μέσα στην "ένωση" να μοιάζουν με χαρταετούς την Καθαρή Δευτέρα. Πράγμα ανεπίτρεπτο στον καπιταλισμό, ο οποίος έχει ανάγκη από νομισματική σταθερότητα. Και με νομίσματα που το ένα πέφτει πάνω στο άλλο, καπιταλισμός γιοκ.
Κι'αρχίζουν οι μπαλαφαρίες. Με μεγαλύτερη αυτή του περίφημου "νομισματικού φιδιού", στα 1972, που, στην ουσία είναι μια συμφωνία που δεν επιτρέπει διακυμάνσεις των εθνικών νομισμάτων μεταξύ τους πάνω από 2,25%. Δηλαδή; Μπορεί, για παράδειγμα, το βελγικό φράγκο να μην υποτιμηθεί (ή να μην διακυμανθεί πάνω από 2,25%) σε σχέση με το πανίσχυρο γερμανικό μάρκο; Όχι δεν μπορεί. Και τι σημαίνει αυτό; Ενδυνάμωση του μάρκου σημαίνει. Κι'αυτό το έλεγαν (από τότε) "ευρωπαϊκή ένωση"...
Όποιος, πάντως, ισχυρίζεται πως ξέρει οικονομική ιστορία, γνωρίζει πως η κατάργηση του Bretton Woods ήταν και η αρχή του τέλους για τα όποια ψέγματα δημοκρατίας υπήρχαν μέσα στην πάλαι ποτέ ΕΟΚ.

Και φτάνουμε στο ζουμί της υπόθεσης : στα 1978, έπειτα από πιέσεις Γαλλίας και Γερμανίας (βρε βρε), το "φίδι" καταργείται και τη θέση του παίρνει το ξακουστό "Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα" (ΕΝΣ). Δώστε βάση στελεχάρες μου : φτιάχνουμε ένα "φανταστικό" κοινό νόμισμα (το εκιού ή ecu) που διαμορφώνεται από το μέσο όρο των ισοτιμιών των εθνικών νομισμάτων ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΜΑΡΚΟ. Ναι, ναι. Καλά το διαβάσατε. Με άλλα λόγια, δημιουργούμε τις κατάλληλες συνθήκες, αφενός για την καθυπόταξη των υπολοίπων χωρών στη Γερμανία και αφετέρου για τη δημιουργία κοινού νομίσματος (στην ίδια πάντα κατεύθυνση)
Πέτυχε το ΕΝΣ; Ασφαλώς και πέτυχε γι'αυτό που το ήθελαν. Να κερδίσουν χρόνο για να επεξεργαστούν το τελικό τους σχέδιο, την ευρωζώνη.
Σώθηκαν χώρες; Ασφαλώς και όχι, γιατί δεν το ήθελαν γι'αυτό. Ρωτήστε και την Αγγλία που, ενώ στην αρχή δεν ήθελε να μπει στο ΕΝΣ, μόλις μπήκε (στα 1990), γνώρισε από πρώτο χέρι τι εστί "κοινό νόμισμα", με την "Μαύρη Τετάρτη" (Σεπτέμβρης 1992), όταν αναγκάστηκε να ξοδέψει 18 δις λίρες για να κρατήσει την αξία της. Και, φυσικά, την πέταξαν έξω από το ΕΝΣ. Όπως και άλλες χώρες, στα 1993 (Ιταλία) και στα 1995 (Πορτογαλία και Ισπανία)

Συνεχίζεται.....