Την είχα στο νου μου πολύ καιρό τούτην δω την ανάρτηση. Την ιστοριούλα άμα θέτε και προτιμάτε.
Με αφορμή αυτόν εδώ τον δίσκο. Αυτόν τον κορυφαίο δίσκο της ελληνικής δισκογραφίας. Που θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερος (όσο γίνεται). Αλλά που δεν είναι. Για τους λόγους που θα σας πω παρακάτω.
Λεπτά (και δύσκολα) τα πράγματα αδέλφια.
Γιατί θα μιλήσουμε για δύο τέρατα της ελληνικής μουσικής. Που έχουν όμως πεθάνει και τα δύο.
Κι'επειδή, σας είπα, αυτός ο δίσκος είναι ένας από τους ομορφότερους της συλλογής μου, δεν θα μπορούσα απλά να σας τον παρουσιάσω, χωρίς το υπέροχα άδικο ντεσού του.
Τα Γράμματα Στην Αγαπημένη ήταν για τον Μάνο Λοϊζο έργο ζωής. Και τούτο δεν είναι εικασία : είναι εξομολόγηση του ίδιου του μεγάλου συνθέτη.
Από την πρώτη στιγμή που πήρε στα χέρια του την ελληνική απόδοση των ποιημάτων του Ναζιμ Χικμετ, από τον ποιητή της ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο, στις αρχές της δεκαετίας του '70, είχε ξεκινήσει τις μουσικές δοκιμές του.
Στα τέλη του 1975 άρχισε σιγά-σιγά τις πρώτες απόπειρες ηχογράφησης στα studio της Κολούμπια.
Ο εκλεκτός του συνθέτη, για να ερμηνεύσει αυτά τα πραγματικά διαμάντια, ήταν ο Μανώλης ο Ρασούλης. Και μ'αυτόν ηχογραφούσε. Μην ξεχνάμε άλλωστε, πως είχαν ήδη συνεργαστεί σ'έναν άλλον ιστορικό δίσκο (Νέγρικα - 1975, μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη).
Παράλληλα, ο πάντα ανήσυχος-τελειομανής Λοϊζος ηχογραφούσε και δικές του ερμηνείες, θέλοντας όσο το δυνατόν περισσότερο υλικό για την τελική επιλογή.
Όμως αρρώστησε. Από κείνη την πουτάνα την αρρώστεια που τον πήρε από κοντά μας τόσο νέο.
Κι'αυτός είναι ο πρώτος λόγος που, όπως είπα παραπάνω, ο δίσκος αυτός θα μπορούσε να ήταν καλύτερος : γιατί έμεινε λειψός, χωρίς τελική ενορχήστρωση, χωρίς τα απαραίτητα masters.
Κι'έτσι, ένα χρόνο μετά τον θάνατό του, ο δίσκος κυκλοφόρησε από την MINOS , χωρίς ολοκληρωμένη ενορχήστρωση, από τις κόπιες που υπήρχαν στα αρχεία και σε μόνη ερμηνεία του συνθέτη (1983).
Παρά τις ατέλειές του όμως, παραμένει ένας μαγικός δίσκος. Ένα δίσκος υπέροχος. Που, επιμένω, θα μπορούσε να ήταν καλύτερος. Και για έναν δεύτερο, εξίσου σημαντικό λόγο.
Που θα τον πούμε παρακάτω, αφού πρώτα τον ακούσουμε (από το πρωτότυπο βινύλιο) όπως κυκλοφόρησε στα 1983.
Αν Με τη Μεσολάβηση
Απερίγραπτη Λένε Την Φτώχεια Της Ινσταμπούλ
Για Τη Ζωή
Ένα Κρεββάτι Εκστρατείας
Η Πιο Όμορφη Θάλασσα
Κατά Τις Λάμψεις Πέρα
Λίγα Γαρούφαλα
Μονάκριβή Μου
Ο Άνεμος Κυλάει
Όπως Ο Κερέμ
Στηθάγχη
Τι Όμορφο Που 'Ναι Να Σε Συλλογιέμαι
Το Δίχτυ
Χλιαροί Και Παλλόμενοι
Ο δεύτερος λόγος, που λέγαμε πιο πάνω, έχει να κάνει με τον Μανώλη τον Ρασούλη, έναν από τους πιο γνήσιους τροβαδούρους μας (και όχι μόνο).
Σας έλεγα πριν, ότι αυτόν είχε διαλέξει ο Λοϊζος για να ερμηνεύσει τα κομμάτια του δίσκου. Και είχαν μάλιστα ξεκινήσει ηχογραφήσεις.
Όταν όμως σταμάτησαν, λόγω της αρρώστειας του Λοϊζου, οι πομπίνες μπήκαν στα αζήτητα. Και δεν μπήκαν μονάχα στα αζήτητα αλλά, μετά την κυκλοφορία του δίσκου, χώθηκαν σε μιαν αποθήκη και σάπιζαν επί χρόνια. Μέχρι που, γύρω στα 2005, κι'ενώ άδειαζε η αποθήκη και οι πομπίνες όδευαν για τα σκουπιδιάρικα, ένας υπάλληλος τις ανακάλυψε, τις ξεχώρισε, τις κράτησε και τις παρέδωσε στον Ρασούλη. Υπήρχαν γύρω στα 12 τραγούδια, πάλι χωρίς τελική ενορχήστρωση, από τα οποία όμως (και δυστυχώς) διασώθηκαν (σχεδόν ακέραια) τα 7.
Φυσικά δεν κυκλοφόρησαν ποτέ σε δίσκο, παρά μόνο (μερικά απ'αυτά) στο διαδίκτυο ή μεταξύ συλλεκτών και μυημένων.
Και είναι κρίμα, γιατί πρόκειται για υπέροχες εκτελέσεις. Για τις εκτελέσεις που ήθελε ο Λοϊζος και που δεν πρόλαβε να τελειώσει. Γιατί αν τις τελείωνε, όπως αυτός ονειρεύτηκε, θα μιλούσαμε τώρα για τον δίσκο της εκατονταετίας (και βάλε).
Ο ίδιος ο Ρασούλης έφυγε μ'αυτό το παράπονο : που δεν ολοκληρώθηκε-κυκλοφόρησε αυτή η δουλειά. Μάλιστα, καλεσμένος σε μία ραδιοφωνική εκπομπή και μιλώντας γι'αυτή την ιστορία, είχε πει :
«Στα σκουπίδια της δισκογραφικής εταιρείας Κολούμπια (σ.σ. εννοεί
την ενιαία εταιρεία Minos- EMI) βρέθηκε ανάμεσα στις ταινίες με
ηχογραφήσεις και μια μπομπίνα με τραγούδια του Μάνου Λοϊζου σε ποίηση
Ναζίμ Χικμέτ, που τραγούδησα εγώ, σχεδόν πριν 30 χρόνια, σε μια συμπαθή
δοκιμαστική προσπάθεια. Θα χάνονταν αν δεν τα έβρισκε ένας φίλος.
Φανερώνει πόσο ήθελε ο Μάνος να τα πω εγώ αυτά τα τραγούδια, άλλωστε
ακούγεται και ο ίδιος να με συμβουλεύει, να με ενθαρρύνει, να
συμπληρώνει. Είναι ένα σπουδαίο ντοκουμέντο. Βάζω να ακούσουμε εκείνο το
τραγούδι που δεν υπάρχει στο επίσημο cd αυτής της δουλειάς με τη φωνή
του Μάνου που ήταν απλώς οδηγός για μένα και θα χάνονταν στη χωματερή αν
δεν τα έβρισκε ο Βαγγέλης. Όταν τα άκουσα συγκινήθηκα, και φυσικό ήταν.
Αν και εκτός εποχής, έχουν μια διαχρονικότητα και μια σπάνια ποιότητα
απ’ όλες τις απόψεις. Αυτή είναι η άποψη μου. Ακούστε και σχηματίστε τη
δική σας γνώμη.»
Και με την σπάνια σεμνότητά του, δεν επίτρεψε στον παραγωγό να παίξει ένα απ'αυτά αλλά, όπως διαβάσατε, έπαιξε ένα από τον επίσημο δίσκο.
Η νταλίκα δεν θα μπορούσε να αναρτήσει τα Γράμματα Στην Αγαπημένη χωρίς τις ερμηνείες του Ρασούλη. Τις θεωρεί αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του αριστουργήματος του Λοϊζου. Και σας τις χαρίζει ξεχωριστά.
Και θέλει να ευχαριστήσει κάποιον που (κι'αυτός παναθεμά τον) δεν είναι πια κοντά μας γι'αυτό το σπάνιο δώρο.
Και...όμορφο που 'ναι να σε συλλογιέμαι...
.jpg)
