Σήμερα το νταλικόφωνο δεν έχει μουσική. Έχει ιστορία ρατσισμού.
Μιαν ιστορία που λίγοι ξέρουν, και δικαίως, αφού για πάρα πολλά χρόνια το Tulsa Race Riot είχε σκοπίμως παραμεριστεί και θαφτεί, ακόμα και στην ίδια την αμερική όπου συνέβη.
Κι'αυτό, παρότι πρόκειται για ένα ρατσιστικό γεγονός από τα σημαντικότερα της νεότερης ιστορίας, από τα πιο αιμοσταγή στην μεγάλη αλυσίδα των ρατσιστών της β. αμερικής.
Ένιωσα την ανάγκη να γράψω μερικά λόγια γι'αυτό το πογκρόμ (γιατί πογκρόμ ήταν), επειδή θεωρώ πως η γνώση της ιστορίας (όχι μόνο της δικής μας) είναι ισχυρό όπλο για τις πράξεις μας.
Για να κατανοήσει κάποιος το τραγικό αυτό ρατσιστικό γεγονός, καλό είναι να ανατρέξει στο ιστορικό του background.
Το πογκρόμ της Tulsa (το οποίο έλαβε χώρα τη νύχτα της 31ης Μάη προς 1η Ιούνη 1921) ήταν προδιαγεγραμμένο είκοσι σχεδόν χρόνια πριν.
Η Οκλαχόμα, η οποία έγινε πολιτεία της αμερικής το Νοέμβρη του 1907, εκτός από απελευθερωμένους μαύρους, είχε δεχτεί στα εδάφη της πολλούς έποικους, οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες σκλάβων πριν το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου.
Η νεοσύστατη πολιτεία, σχεδόν αμέσως, ψήφισε ρατσιστικούς νόμους, τους γνωστούς και σαν Jim Crow Laws. Σκληρούς ρατσιστικούς νόμους, οι οποίοι επανέφεραν τους νέγρους σχεδόν στα επίπεδα της δουλείας : απαγορεύσεις παρουσίας σε μέρη "αποκλειστικά" για λευκούς, πολιτικά δικαιώματα περιορισμένα στο ελάχιστο, απαγόρευση δουλειάς σε δημόσιες υπηρεσίες κλπ.
Τον Αύγουστο του 1916, η πολιτεία της οκλαχόμα ψήφισε μία ακόμα ρατσιστική διάταξη, σύμφωνα με την οποίαν απαγορεύονταν σε λευκούς να διαμένουν σε προάστια νέγρων και, φυσικά, το αντίστροφο. Η διάταξη αυτή, παρότι κρίθηκε αντισυνταγματική από το Ανώτατο Δικαστήριο, εφαρμόστηκε για πολλά ακόμα χρόνια.
Αμέσως μετά το τέλος του Α' Παγκόσμιου Πόλεμου, το πρόβλημα έγινε ακόμα σοβαρότερο, αφού έπρεπε να ενσωματωθούν στις τοπικές κοινωνίες οι χιλιάδες των βετεράνων που επέστρεφαν. Οι μαύροι βετεράνοι, απ'τη μεριά τους, ενδυναμωμένοι από το ότι πολέμησαν για την πατρίδα, πίεζαν πολύ για ενίσχυση των πολιτικών και εργατικών δικαιωμάτων τους. Όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να ανατρέψει στο "Κόκκινο Καλοκαίρι" (Red Summer) του 1919 για περισσότερες πληροφορίες.
Στην Οκλαχόμα (αλλά κι'αλλού) η ρατσιστική βία ήταν ιδιαίτερα έντονη από τις αρχές της σύστασης της νέας πολιτείας. Χαρακτηριστικό είναι, πως από την ημερομηνία σύστασης της πολιτείας (1907) μέχρι την ημέρα του πογκρόμ (1921) είχαν σημειωθεί 31 θανατηφόρα λυντσαρίσματα, εκ των οποίων τα 26 ήταν νέγροι (όλοι άντρες).
Σε εφαρμογή της παραπάνω διάταξης (περί αποκλειστικών συνοικιών), στην Tulsa (δεύτερη μεγαλύτερη πολή της Οκλαχόμα, μετά την πρωτεύουσα Oklahoma City), είχε δημιουργηθεί η πλουσιότερη μαύρη κοινότητα της Αμερικής, η Greenwood District ή, όπως είχε γνωστή, η "Μαύρη Γουώλ Στρητ" (Black Wall Street), εξαιτίας της ευημερίας της. Η κοινότητα αυτή, ακριβώς εξαιτίας της ευημερίας της, αποτελούσε το κόκκινο πανί για τους ρατσιστές λευκούς, μόνο που ήταν σχεδόν απρόσιτη γι'αυτούς, μιας και η οργάνωση των μαύρων ήταν παραδειγματική. Από τα 1910 όμως, οι ρατσιστές έψαχναν τρόπο, όχι να αλώσουν αυτή την κοινότητα, αλλά να την εξαφανίσουν.
Και το πέτυχαν στα 1921. Χρησιμοποιώντας το Νόμο και τις δυνάμεις της "τάξης".
Μ'ένα τρόπο που χαρακτηρίζει τους φασίστες-ρατσιστές : την παραποίηση-διαστρέβλωση ενός γεγονότος.
Πράγματι, παρουσίασαν ως βιαστή μιας 17χρονης λευκής έναν 19χρονο μαύρο.
Ο 19χρονος λούστρος Dick Rowland, στις 4 το απόγευμα της 30ης Μάη, προσπάθησε να πάρει το ασανσέρ (προορισμένο μόνο για λευκούς, παρότι το μοναδικό) ενός κτιρίου στο κέντρο της πόλης (Drexel Building), με σκοπό να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα (η μοναδική επίσης που επιτρεπόταν σε νέγρους). Το παιδί του ασανσέρ ήταν η 17χρονη Sarah Page, την οποίαν ο Rowland όχι μόνο γνώριζε αλλά, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, είχαν και σχέση. Μετά από λίγα λεπτά, ένας ένοικος του κτιρίου άκουσε τις φωνές του κοριτσιού και είδε έναν νέγρο να βγαίνει τρέχοντας.
Παρότι η Page αρνήθηκε κατηγορηματικά να υποβάλλει μήνυση, ξεκίνησε ένα απίστευτο ανθρωποκυνηγητό για τον εντοπισμό του Rowland, ο οποίος, τελικά, βρέθηκε και συνελήφθη, το επόμενο πρωί, από δύο αστυνομικούς, από τους οποίους ο ένας (Henry C. Pack) ήταν ο ένας από τους δύο μοναδικούς μαύρους αστυνομικούς της πόλης.
Ο Rowland οδηγήθηκε στο δικαστήριο, εν μέσω αισχρά ρατσιστικών δημοσιευμάτων των λευκών εφημερίδων και, από κει και πέρα, τα πράγματα άρχισαν να ξεφεύγουν από τον έλεγχο.
Οι λευκοί, που βρήκαν την ευκαιρία που τόσα χρόνια έψαχναν, οπλισμένοι περικύκλωσαν το δικαστικό μέγαρο, απαιτώντας να τους δωθεί ο νεαρός νέγρος. Ο σερίφης της πόλης (Willard M. McCullough) προσπαθούσε (και προσπάθησε μέχρι το τέλος) να τον προστατεύσει, όχι γιατί ήταν αντι-ρατσιστής, αλλά γιατί δεν ήθελε φυλετική ταραχή στην πόλη, μιας και ήταν φρεσκο-εκλεγμένος.
Την ίδια στιγμή, η μαύρη κοινότητα του Greenwood ήταν διχασμένη. Οι νεαροί και οι βετεράνοι του Πολέμου ήθελαν ένοπλη σύγκρουση με τους συγκεντρωμένους λευκούς. Οι πιο ψύχραιμοι, αντίθετα, ήθελαν ειρηνική λύση, έχοντας στο μυαλό τους το πρόσφατο λυντσάρισμα ενός 18χρονου λευκού άντρα (Roy Belton) τον Αύγουστο του 1920.
Τελικά, πάνω από 30 μαύροι, οπλισμένοι, κατέβηκαν στο δικαστικό μέγαρο κατά τις 8 το βράδυ.
Την ίδια ώρα, αντιπροσωπεία λευκών εισέβαλε στο εσωτερικό του δικαστικού μεγάρου, απαιτώντας από τον σερίφη να τους παραδώσει τον Rowland.
Το περιστατικό μαθεύτηκε αμέσως, με αποτέλεσμα, κατά τις 10 το βράδυ, 45 ακόμα οπλισμένοι μαύροι να προστεθούν στους ήδη 30.
Τα επεισόδια δεν άργησαν να ξεσπάσουν.
Οι πρώτες ανταλλαγές πυροβολισμών κράτησαν λίγα δευτερόλεπτα.
Ήταν όμως αρκετά για να κινητοποιήσουν την Εθνοφρουρά, η οποία, με πρόσχημα τη διατήρηση της τάξης, στην ουσία άνοιξε το δρόμο για το πογκρόμ των λευκών.
Στη 1 τα ξημερώματα (1ης Ιούνη), κι'ενώ οι ανταλλαγές πυροβολισμών συνεχίζονται, μπαίνουν οι πρώτες φωτιές σε κτίρια του νότιου Greenwood.
Ολοένα και περισσότεροι μαύροι έπαιρναν τα όπλα για να υπερασπιστούν την κοινότητά τους, αλλά πολλοί περισσότεροι μάζευαν ότι μπορούσαν και εγκατέλειπαν τα σπίτια τους.
Παράλληλα με τους λευκούς και την Εθνοφρουρά, στο πογκρόμ πήραν μέρος και 6 αεροσκάφη (διπτέρυγα του Α' Π.Π.), τα οποία μετέφεραν λευκούς που πυροβολούσαν από αέρος αλλά και βομβάρδιζαν τα σπίτια. Βέβαια, η Εθνοφρουρά, εκ των υστέρων, υποστήριξε πως τα αεροσκάφη έκαναν απλά αναγνωριστικές πτήσεις, πράγμα που διαψεύστηκε τόσο από δεκάδες αυτόπτες μάρτυρες, όσο και από το είδος των εμπρησμών ψηλών κτιρίων.
Το πρωί της 1ης Ιούνη βρήκε την μαύρη κοινότητα του Greenwood εντελώς κατεστραμένη. 35 αστικά τετράγωνα (με 1256 σπίτια) κάηκαν ολοσχερώς, ενώ πάνω από 10.000 νέγροι έμειναν άστεγοι.
Ο αριθμός των θυμάτων, παρότι αρχικά δινόταν μικρός (στην αρχή 9 λευκοί και 68 νέγροι και μετά 9 λευκοί και 169 νέγροι) ήταν τεράστιος. Πράγματι, σύμφωνα με τις μετέπειτα επίσημες έρευνες, πάνω από 300 νέγροι δολοφονήθηκαν, ενώ οι λευκοί δεν ξεπέρασαν ποτέ τους 10.
Νομικά τώρα, παρότι ο αρχηγός της αστυνομίας της Tulsa (John Gustafson) απολύθηκε για αμέλεια, ούτε μία ποινική δίωξη δεν ασκήθηκε εναντίον λευκού.
Από την άλλη, ο Rowland κρατήθηκε μία μέρα στη φυλακή και την επόμενη φυγαδεύτηκε εκτός πόλης, αφού δεν του αποδώθηκε ΚΑΜΙΑ κατηγορία. Δεν επέστρεψε ποτέ στην Tulsa.
Το πογκρόμ αυτό, μ'έναν περίεργο τρόπο, κρατήθηκε μυστικό για πάρα πολλά χρόνια. Φανταστείτε πως δεν αναφερόταν ούτε καν στα σχολικά βιβλία ιστορίας. Πράγματι, ελάχιστοι άνθρωποι το γνώριζαν, ακόμα και αμερικάνοι.
Στην επέτειο των 75 χρόνων, στα 1996, η πολιτεία επέτρεψε τη δημιουργία μιας Επιτροπής (Tulsa Race Riot Commission) με σκοπό να ερευνήσει τα γεγονότα και, κυρίως, να υπολογίσει το κόστος αυτού του πογκρόμ, με σκοπό να αποζημιωθούν όσοι επλήγησαν.
Η περίφημη αναφορά της επιτροπής, δημοσιοποιήθηκε στις 21 Φλεβάρη 2001, με βασικά της σημεία:
1. Άμεση αποζημίωση των επιζόντων
2. Άμεση αποζημίωση των κληρονόμων όλων όσοι είχαν πεθάνει
3. Υποτροφίες για όλους όσοι ζημιώθηκαν από το πογκρόμ
και μερικά άλλα δευτερεύοντα.
Μπορεί και να σας κούρασα.
Ήθελα όμως να το βγάλω από μέσα μου πολύ καιρό τώρα. Ειδικά αυτή την εποχή, που οι νόμοι μοιάζουν να κλείνουν το μάτι συνένοχα στους νεο-φασίστες ρατσιστές. Ειδικά αυτή την εποχή που το επίσημο κράτος βολεύεται (και επιδοκιμάζει) τη νέα ρητορική μίσους των φασιστών.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Παναγιώτα Γούναρη, που μου 'δωσε την αφορμή.
.jpg)
