Μέσα στον Πόνο η Χαρά (4)

Καλημέρα μας.
Συνεχίζοντας το κρητικό μας γλέντι, σήμερις είμαι πολύ χαρούμενος.
Και είμαι πολύ χαρούμενος για έναν εθνικο-τοπικιστικο-πατριωτικό λόγο : είναι αλήθεια πως οι μεγαλύτεροι δάσκαλοι, οι πρωτομάστορες της κρητικής λαϊκής μουσικής ήσαντε στην πλειοψηφία τους από το Ρέθυμνο. Άντε και λίγοι από τ'αδιάφορα Χανιά. Δύσκολο να χωνευτεί, αλλά αληθινό.
Σήμερα όμως το νταλικόφωνο μυρίζει Οροπέδι, μυρίζει Ορνό, μυρίζει Άη Νικόλα : μυρίζει Λασίθι.

Με τούτον δω τον μεγάλο δάσκαλο-λυράρη.
Τον Γιάννη Δερμιτζάκη ή Δερμιτζόγιαννη.
Γεννήθηκε στα 1907 στη Σητεία και πρόκειται για έναν από τους πιο πολυτάλαντους κρητικούς μουσικούς : ποιητάρης, βιολιτζής, λυράρης και τραγουδιστής. Με μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές στο είδος του.
Εξαιρετικός μαντιναδο-πλόκος, με μαντινάδες που έμειναν στην ιστορία.
Αναφέρεται σε ξεχωριστά κεφάλαια, σε πολλά βιβλία εκλεκτών μελετητών-γλωσσολόγων, με πρώτο και καλύτερο τον αείμνηστο Βαγγέλη Σκουβαρά, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, ο οποίος γράφει το εξής πανέμορφο για τον Δερμιτζόγιαννη :

"Χαρισματούχος ποιητάρης είναι ο Στειακός Γιάννης Δερμιτζάκης. Συγκαιρινός κρίκος μιας παλαίγονης λαϊκής ποιητικής παράδοσης, που πλανιέται ζωντανή και σπιθίζει ολοσύνεχα πάνω στις τραχειές Μαδάρες και ένα γύρο στα γλαυκά περιγιάλια της Κρήτης."

 Η πρώτη του ηχογράφηση χρονολογείται σχετικά αργά, από τα 1953 κι'αυτό γιατί ο Δερμιτζόγιαννης ήταν, μέχρι τότε, ένας γυρολόγος ερμηνευτής. Μετά το 1953, υπάρχει πολύ πλούσια δισκογραφία, αλλά συνέχισε να γυρίζει την Ελλάδα και να την γεμίζει Κρήτη.

Υπάρχει μια καταπληκτική περιγραφή από μία παρουσία του στη Ρόδο, στα 1967, στο κάστρο των Ιπποτών, όπου, καθ'όλη τη διάρκεια που έπαιζε τη λύρα του, το κοινό ήταν όρθιο και χειροκροτούσε.

Πέθανε στα 1984. Στην κηδεία του, ένας σύντεκνός του τον ξεπροβόδισε με τις μαντινάδες :

Θαρρώ πως δεν εμίσεψες τρανέ Δερμιτζογιάννη

κι'ακόμη παίζει η λύρα σου στσή Στείας το λιμάνι

Στου άλλου κόσμου τα στενά εδά τη λύρα πιάνεις

και σ'αφρουκούνται οι 'γγελοι κι ο Θιός Δερμιτζογιάννη

Παίξε για μας τους Στειακούς γλυκονανούρισέ μας

και στου χωριού μας τα στενά πάλι κελάηδησέ μας

Σιγανός Χορός Της Νύφης

Κρήτη Μητέρα Τσ' Αρχοντιάς

Στειακές Κοντυλιές

Συρτός Χανιώτικος

Μέσα Στον Πόνο Ειν' Η Χαρά

Ηρακλειώτικες Κοντυλιές

Πηδηχτός Χορός

Τα Μαύρα Μάτια Την Αυγή

Μωρό Μου Την Αγάπη Σου

Άσπρη Βιτσάτη Λυγερή  

 Η Σκνίπα

Της Ξενιτιάς Τα Βάσανα