Ριζίτικα

Καλημέρα και καλή Κυριακή.

Όπως βλέπετε, προσπαθώ (όσο μπορώ) κάθε Κυριακή του Αλλάχ ν'ακούμε κάτι Ελληνικό. Ξέρω, ξέρω. Δεν συμβαίνει πάντα, αλλά, όπως έλεγε και ο Νίκος ο Βαμβακούλας, η προσπάθεια μετράει.

 Σήμερις που λέτε, μέσα απ'αυτόν τον ιστορικό δίσκο, θα μάθουμε πως έγινε γνωστός και εκτός Κρήτης ένας από τους σπουδαιότερους έλληνες τραγουδιστές όλων των εποχών, ο Ψαρονίκος μας ή Νίκος Ξυλούρης.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Μέχρι τα 1970, ο Νίκος ο Ξυλούρης ήταν ο αδιαμφισβήτητος αυτοκράτορας της Κρήτης. Αλλά σχεδόν μόνο αυτής. Το δε ρεπερτόριό του ήταν αποκλειστικά παραδοσιακό κρητικό. Εκεί λοιπόν, στην Κρήτη, τον ανακάλυψε ο Τάκης Λαμπρόπουλος, διευθυντής τότε της Columbia, και τον υπέγραψε αποκλειστικά.

Την ίδια χρονιά, ο Λαμπρόπουλος ήταν στην Κρήτη και άκουσε τον Ξυλούρη να τραγουδάει τα ριζίτικα. Σκέφτηκε λοιπόν να τα ηχογραφήσουν με ενορχηστρωτή τον Γιάννη Μαρκόπουλο. 

Η ιδέα άρεσε πολύ και στους τρεις, υπήρχε όμως ένα σοβαρό πρόβλημα : ο Μαρκόπουλος ανήκε στην Ελλαδίσκ-Philips. Αλλά λύθηκε με σολομώντειο τρόπο. Πράγματι, η εταιρία του Μαρκόπουλου δέχτηκε τη συμφωνία με τον όρο της συμμετοχής του Ξυλούρη στον δίσκο του Μαρκόπουλου Χρονικό, πράγμα που έγινε (Δεκέμβρης 1970) και ευτυχώς (λέω εγώ) γιατί κι'αυτός ο δίσκος είναι αριστούργημα.

Οι ηχογραφήσεις ξεκίνησαν τον Μάρτη του 1971, στο studio της Columbia, από τους Στέλιο Γιαννακόπουλο και Γιώργο Κωνσταντόπουλο.

Με το τέλος της ηχογράφησης όμως, προέκυψε νέο σοβαρό πρόβλημα : η λογοκρισία της χούντας, που θεώρησε (και σωστά) τα τραγούδια ανατρεπτικά και αντικαθεστωτικά. Χρειάστηκε πάλι η παρέμβαση του Λαμπρόπουλου, ο οποίος και έπεισε τους ηλίθιους λογοκριτές, πως τα τραγούδια αυτά έχουν γραφτεί και τραγουδηθεί πριν πολλές δεκάδες χρόνια. Κι'έτσι δόθηκε η άδεια και ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 1971.

Ειλικρινά δε νομίζω πως χρειάζεται να πω πολλά πράγματα για Τα Ριζίτικα. Μια ματιά στην tracklist θα πείσει και τον πιο δύσπιστο για τη μοναδικότητα αυτού του δίσκου. Από την άλλη, ποιός θα μπορούσε να ερμηνεύσει αυτά τα διαμάντια της Κρήτης εκτός από τον Νίκο Ξυλούρη, τον δικό μας Νίκο;

Ένα μόνο, για να καταλάβετε την αξία αυτού του δίσκου : είναι ο πρώτος ελληνικός δίσκος που βραβεύτηκε από την γαλλική ακαδημία Charles Cross στον τομέα "Διεθνής Λαϊκή Μουσική" στα 1976.

Κι'άλλο ένα : η τοιχογραφία του εξώφυλλου είναι από τη μονή Κουτλουμουσίου στο Άγιον Όρος.

Αυτά και καλή σας ακρόαση (εγώ είμαι ήδη ξαπλωμένος στην άμμο του Τρίπετρου κι αγναντεύω Λιβυκό)

Πότε Θα Κάμει Ξαστεριά

Ήντα 'χετε Γύρου-Γύρου

Αγρίμια κι' Αγριμάκια Μου

Μάνα Κι'αν Έρθουν Οι Φίλοι Μου

Χορός του Σήφακα

Από Την Άκρη Των Ακριών

Κόσμε Χρυσέ

Σε Ψηλό Βουνό (ο Αητός)

Ο Διγενής

Τον Πλούσιο Γιώργη Είβρηκα

Μαντάρα