Τρίτη 14 Ιουνίου 2011

Μετεμφυλιακά (Στέλιος Καζαντζίδης)


Κατηγοριοποιώντας τα τραγούδια, ως ρεμπέτικο, λαϊκό και έντεχνο, μπορούμε να πούμε ότι το λαϊκό τραγούδι, έρχεται ως συνέχεια του ρεμπέτικου, αμέσως μετά τον πόλεμο και κυρίως αρχές της δεκαετίας του ’50.

Την περίοδο αυτή, απ’ τους επιζήσαντες, χιλιάδες είναι οι καταδικασμένοι σε θάνατο, σε εξορίες, σε ισόβια, άλλοι φεύγουν κυνηγημένοι ως πολιτικοί πρόσφυγες (και χιλιάδες παιδιά για να γλυτώσουν) ενώ οι πόλεις κατακλύζονται από εσωτερικούς πρόσφυγες, οι οποίοι γίνονται έρμαια της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Είναι μια περίοδος όπου ο εμφύλιος συνεχίζεται μονομερώς από το καθεστώς προς τον ηττημένο ελληνικό λαό. Μια περίοδος που το ταξικό μίσος των νικητών δείχνει όλη του την αγριότητα. Την ίδια ώρα η φτώχεια και η πείνα «σαρώνει» τα λαϊκά στρώματα. Όσοι δεν είναι άνεργοι, αμείβονται με μεροκάματα πείνας. Οι οικογένειες ζουν στο ίδιο δωμάτιο, ενώ αρκετές μοιράζονται με άλλες το ίδιο σπίτι. Μόλις ένας στους δέκα έχει τρεχούμενο νερό, ρεύμα ένας στους τρεις, ενώ το λουτρό είναι είδος πολυτελείας. Από τροφή ενδεικτική είναι η μέση (καταλαβαίνουμε το μέση) κατανάλωση κρέατος που ανέρχεται σε 23,5 κιλά ετησίως κατά άτομο.

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες ο λαϊκός στιχουργός απεικόνιζε μια πραγματικότητα. Το μαύρο χρώμα, το «…το μαύρο χρώμα, η απαισιόδοξη διάθεση το πεισιθανάτιο ύφος δεν ήταν κάτι το αυθαίρετο, που ο στιχουργός επέβαλε στο λαϊκό γούστο. Ήταν κάτι που ξεκινούσε από την κατάσταση των λαϊκών στρωμάτων κι ο στιχουργός το μορφοποίησε και το πέρασε μέσα στο τραγούδι...» μας λέει ο Νέαρχος Γεωργιάδης. Κι «ο εξαθλιωμένος κόσμος μέσα α’ αυτό το τραγούδι έβγαζε τη δική του κραυγή», σημειώνει ο Κώστας Βίρβος. Η μουσική αυτού του τραγουδιού ακολουθούσε...

Ο Στέλιος Καζαντζίδης επέλεξε να τραγουδήσει αυτό τον πόνο, αυτά τα βάσανα και τον καημό της φτωχολογιάς. Κι αυτό το τραγούδι ήταν βάλσαμο για τον δοκιμαζόμενο λαό. Να μην ξεχνάμε ότι όντας ο Καζαντζίδης τοπ σταρ της εποχής του, η αστυνομία επιχειρούσε να ματαιώσει συναυλίες του (τέλη του ’50) για να μην ακουστούν τραγούδια όπως το «κοινωνία ένοχη», «θα πάω σ’ άλλες πολιτείες» ή «Μια καινούργια κοινωνία θε να χτίσω». Και ο Καζαντζίδης τραγούδησε για τον λαό με συνέπεια μέχρι το τέλος του. Χαρακτηριστικό το τελευταίο εκπληκτικό του τραγούδι που ηχογράφησε στα 2001, «Έρχονται χρόνια δύσκολα» - (Φονιάδες μονοπώλια, παντού φωτιές ανάβουν, μας καίνε, μας δικάζουνε και την ψυχή μας βγάζουνε και ζωντανούς μας θάβουν).

Η επιλογή των τραγουδιών και η σημειολογία τους έχουν ως βάση αναφοράς τις συνεντεύξεις του Θ. Δερβενιώτη, στο βιβλίο "Ο Θόδωρος Δερβενιώτης και το μετεμφυλιακό τραγούδι "των Νέαρχου Γεωργιάδη - Τάνιας Ραχματούλινα {Σύγχρονη εποχή}.


Το παραπάνω κείμενο είναι ότι καλύτερο θα μπορούσε να συνοδεύσει αυτό το σπάνιο και καταπληκτικό cd. Συγγραφέας του ο Κώστας ο Σολωμός, ο φίλος και γείτονας και, κυρίως, ο εμπνευστής και δημιουργός του.

Η νταλίκα σας το χαρίζει σε δύο κομμάτια.

Του κατάδικου η μάνα (1958)

Με φωνάζουν ένοχο (1954)

Η φυλακή κι η ξενιτιά (1954)

Θα πάω σ'άλλες πολιτείες (1958)

Με χειροπέδες με παίρνουν (1957)

Έχασα τον άνθρωπό μου (1953)

Η πληγωμένη μου καρδιά (1954)

Καταστροφές και συμφορές (1954)

Πεθαίνω (1954)

Καθένας με τον πόνο του (1954)



Καρδιά μου πονεμένη (1956)
Κάνε κουράγιο αγάπη μου (1957)
Μη με κλαίτε (1955)
Φεύγω θα ξενιτευτώ (1955)
Γειτονιά μου αγαπημένη (1956)
Κι απόψε μελλοθάνατος (1956)
Μην ξημερώνεις μαύρη αυγή (1956)
Δεσμοφύλακες ανοίχτε (1957)
Απ'έξω απ'τις φυλακές (1957)
Βγάλτε το το παληκάρι (1958)