Η Ο.Ν.Ε. και αι παρθέναι Μαρίες (part 1)

Συνέχεια των βαθυστόχαστων πολιτικο-οικονομικών μας αναλύσεων, και για τελευταία φορά, θα μιλήσουμε σήμερα για την ΟΝΕ. Όσοι βαριούνται ας προσπεράσουν. Όσοι ενδιαφέρονται ας μπουν στον κόπο να διαβάσουν τις αράδες. Αφορμή γι αυτή την ανάρτηση παίρνω πάλι από ένα σχόλιο στην προηγούμενη ανάρτηση, σύμφωνα με το οποίο ο Έλληνας πρέπει να αισθάνεται περήφανος για την ένταξη της ψωροκώσταινας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Για να δούμε λοιπόν πόσο περήφανοι πρέπει να αισθανόμαστε.

Η ΟΝΕ, για όσους δεν το ξέρουν ακόμα, ορίστηκε και νοείται ως η κοινοτική διαδικασία που σκοπό έχει να εναρμονίσει τις οικονομικές και νομισματικές πολιτικές των κρατών-μελών της Ευρωπαικής Ένωσης, και, άρα, τη δημιουργία ενιαίου νομίσματος, σε μια ζώνη ελεγχόμενη από κεντρικοποιημένο χρηματοπιστωτικό οργανισμό.
Μαγειρεύτηκε στο Μαάστριχτ από Διακυβερνητική Διάσκεψη (1991) και υλοποιήθηκε σε τρεις φάσεις : α) 1990-1993 ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων - συνεργασία των κεντρικών τραπεζών β) 1994-1998 σύγκλιση των οικονομικών και νομισματικών πολιτικών και δημιουργία Ευρωπαικού Νομισματικού Ιδρύματος και Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και γ) 1999 κι όσο πάει, εισαγωγή του ευρώ σε φυσική μορφή και πλήρης και αμετάκλητος καθορισμός των ισοτιμιών (συναλλαγματικών) με την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος.
Τρία κράτη μέλη είπαν όχι στο ενιαίο νόμισμα : Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία και η Σουηδία.

Η Ελλαδίτσα προσχώρησε στην ΟΝΕ το 2001 και στη ζώνη ευρώ το 2002. Θυμόμαστε όλοι και τον θόρυβο, και τα χειροκροτήματα, και τα συγχαρητήρια αλλά και τις φιέστες καλωσορίσματος του ευρώ που, σε μία νύχτα, μας εκτόξευσε στον γαλαξία των ανεπτυγμένων χωρών της ευροζώνης. Τότε βέβαια ήταν η αρχή. Από τότε, και παρά την ατελείωτη μελάνη που χύθηκε από ειδικούς, αρμόδιους και μη, οι σοβαρές και νηφάλιες διαπιστώσεις μπορούν να κωδικοποιηθούν σε μία φράση : "τι του λείπει του ψωριάρη; φούντα με μαργαριτάρι".
Ας τα πάρουμε από την αρχή :

1. Η οικονομία της Ελλάδας δεν ήταν έτοιμη, ούτε κατάλληλα προετοιμασμένη για να ενταχθεί στην ΟΝΕ όταν εντάχθηκε. Το πιθανότερο είναι, πως δεν θα ήταν έτοιμη ποτέ.

Στην προ-ΟΝΕ εποχή το βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας ήταν η διαρκής άρνηση της Τράπεζας της Ελλάδας (Γκαργάνας και σια οεο) για διορθωτικές διολισθήσεις της δραχμής, κι αυτό επειδή οι εκάστοτε κυβερνήσεις (κυρίως Σημίτης) ασκούσαν πολιτικές που αποκλειστικό στόχο είχαν την είσοδό μας στην ΟΝΕ με κάθε τρόπο. Έτσι, παρά τα τεράστια ελλείματα στο εξωτερικό ισοζύγιο και παρά τον υψηλότατο πληθωρισμό, αντί να προχωρήσουμε σε γενναίες πολιτικές υποτίμησης, προτιμήσαμε τη διαρκή υπερτίμηση της δραχμής σε μια απελπισμένη (οικονομικά και πολιτικά) προσπάθεια να διατηρηθεί η ισοτιμία της. Το αποτέλεσμα προβλέψιμο: διαρκής μείωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προιόντων και παράλληλη γιγαντιαία αύξηση του κόστους εξωτερικής δανειοδότησης. Συνέπεια : οι ξένες επενδύσεις να κοστίζουν πανάκριβα και οι επενδυτές ή να καταφεύγουν σε λαμογιές (μέσω του χρηματιστηρίου, ξέρετε εσείς...) ή να επενδύουν αλλού.

Στην μετά-ΟΝΕ εποχή, έχουμε ακριβώς το ίδιο σενάριο, εκμηδενίζοντας έτσι όποια οφέλη θα μπορούσαν να προκύψουν (και υπάρχουν τέτοια) από μια νομισματική σταθερότητα.
Εξηγούμαστε : από τα τρία γράμματα της ΟΝΕ, μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται μόνο τα δύο τελευταία. Λείπει το "Οικονομική". Και λείπει επίτηδες. Τα πάντα είναι δορυφόροι γύρω από το σταθερό νόμισμα. Όλες οι δημοσιονομικές πολιτικές των (ασθενέστερων φυσικά) κρατών-μελών κινούνται με βάση τις ντιρεκτίβες της ΕΚΤ επί ποινή κυρώσεων. Και η Ελλάδα;
Δεν χρειάζεται να έχει κάποιος ντοκτορά στα οικονομικά για να κατανοήσει, ότι σε συνθήκες σταθερού νομίσματος, όσο ο ελληνικός πληθωρισμός αποκλίνει από τον αντίστοιχο ευρωπαικό, τόσο η ψωροκώσταινα θα υφίσταται συρρίκνωση της ανταγωνιστικότητάς της στο εξωτερικό, τόσο θα ακριβαίνει το χρήμα. Άρα, μεγαλύτερη απόκλιση από το club των "ισχυρών", που με τόση πρεμούρα τρέξαμε να μπούμε.

Συμπερασματικά και σε όποιον αρέσει : η ελλαδίτσα μπήκε στην ΟΝΕ με μια οικονομία σε επενδυτική καχεξία, εισάγοντας πέντε φορές περισσότερα απ'όσα εξάγει, με μια βιομηχανική και αγροτική παραγωγή στάσιμη επί δεκαετίες, με χαμηλούς ρυθμούς αύξηση του εθνικού προιόντος (κι αυτή χάρη των κοινοτικών εισφορών κι όχι της οικονομικής ευρωστίας) και τελευταία (ναι ναι τελευταία) σε παραγωγικότητα μέσα στην Ευρωπαική Ένωση.
Η ελλαδίτσα μπήκε στην ΟΝΕ με αυξημένα ποσοστά ανεργίας, με διευρημένες τις κοινωνικές ανισότητες και με τις περισσότερες περιφέρειές της ν'αποκλίνουν (αντί να συγκλίνουν) προς τα μέσα ευρωπαικά επίπεδα. Μ'ένα κοινωνικό κράτος (τ'ακούτε πρασινούληδες;) ανίκανο να στηρίξει τους κοινωνικά αδύναμους και μ'ένα δημόσιο χρέος μεγαλύτερο του εθνικού εισοδήματος.
Όπως, άρα, ήταν λογικό, η μονόπλευρη προσήλωση στον περιορισμό των ελλειμάτων και του πληθωρισμού (λέγε με Χριστοδουλάκη ή Αλογοσκούφη) και η ταυτόχρονη παντελής αδιαφορία για την ανάπτυξη (Αθήνα 2004 ε;; χα χα χα), την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή οδήγησε με μαθηματική ακρίβεια στην έκρηξη της ανεργίας, στη διεύρυνση των ζωνών νέας φτώχειας και στην όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Κι όλα αυτά γιατί;
Γιατί απλά ρίξαμε στην κούρσα των 100 μέτρων, δίπλα σε υπεραθλητές, έναν αθλητή (;) απροπόνητο, υπέρβαρο και με ένα κουτάκι μπύρα στο χέρι. Και τον παρουσιάσαμε σαν Καρλ Λιούις (δεν λέω Κεντέρη έτσι;)
Έχει καμιά σημασία να πούμε, πως πριν το 2001 εφαρμόζαμε τεχνητό "πάγωμα" στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ; Πως αυτές, μέχρι και σήμερα, σπεύδουν να τονώσουν την (υπερ)κερδοφορία τους μετά τη μείωση που υπέστησαν μέχρι το 2001; Έχει καμια σημασία να παραθέσουμε αριθμούς; Μας λένε πως ο πληθωρισμός μας συγκλίνει με τα μέσα ευρωπαικά δεδομένα. Αλήθεια;
Για ρίξτε μια ματιά ρε golden boys της δεκάρας στην παρακάτω φωτό

Βλέπετε κάτι που σας αφορά; Γιατί ο λαός αυτά καταλαβαίνει κι όχι τις βαθυστόχαστες οικονομετρικές σας αναλύσεις. Που, εδώ που τα λέμε, κι αυτές αν παραθέσετε (αλλά με πραγματικά στοιχεία) πάλι στα ίδια συμπεράσματα θα καταλήξετε.
Μας μιλούν επίσης για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ξεχνούν όμως ότι κι αυτό, σε μια ελεγχόμενη και διαλυμένη οικονομία είναι ελάττωμα και όχι πρωτέρημα. Ξεχνούν ότι φαινόμενα μεγάλης υπερθέρμανσης (υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, επεκτατική νομισματική πολιτική και ελλείματα) πάντα ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης, οικονομικής στασιμότητας. Γιατί δεν ρωτούν τους Εγγλέζους; Τους Γάλλους;

Τελικά πρέπει να συγκλίνουμε;

Ο λόγος τώρα για την "πραγματική σύγκλιση", αφού είναι προφανές ότι η μόνη σύγκλιση που πετύχαμε είναι αυτή με τα κρεατικά και τα φουά-γκρα στα δείπνα των Διασκέψεων (α ρε Σημίτη bon viveur!).

Επειδή σας κούρασα, θα σας αφήσω να το σκεφτείτε και θα επανέλθω. Άλλωστε έχουμε να πούμε και δυο-τρία πραγματάκια για το Σύμφωνο σταθερότητας αλλά και για την ΟΝΕ των εργαζομένων (Giwrgakis speaking). Σας παραθέτω απλά τις προτάσεις των ευρωπαίων σοφών γι αυτήν την περίφημη σύγκλιση:

Λοιπόν, οι σοφοί κύριοι οικονομολόγοι των Βρυξελλών (και της πλατείας Κολωνακίου) ομιλούν για τον περίφημο νεοφιλελεύθερο "στροβιλισμό". What is this koufeto?
Διαβάστε λοιπόν σε τι συνίσταται : κατάργηση μονοπωλείου, προώθηση του ανταγωνισμού στις αγορές (wow), ευελιξία στην αγορά εργασίας (πως είπατε;), αμοιβές με κίνητρα παραγωγικότητας (αχά!), λιγότερες κλαδικές εργατικές ενώσεις στις διαπραγματεύσεις με σκοπό τη μείωση της πληθωριστικής τάσης (καταλάβατε αισχροί συνδικαλιστές;), σταδιακή μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων (έεεετσι...) και κατάργηση των ζημιογόνων ΔΕΚΟ (και οι άραβες; κλέφτες θα γίνουν;). Αυτά για την πραγματική σύγκλιση.
Διαβάσατε πουθενά τίποτα για εργαζόμενους, αύξηση αποδοχών, καλύτερες συνθήκες εργασίας κλπ κλπ;
Σημείωση : για όσους σπεύσουν ν'αμφισβητήσουν το ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΟ των προτάσεων, ας το ψάξουν λίγο. Είναι κατατεθημένες προτάσεις. Δεν δίνω μασημένη τροφή εγώ. Ούτε link όπου ο κάθε πικραμένος αυθυποβάλλεται σε οικονομικό master of the universe.

(to be continued...)

Ενδοπαλαμικοί Παλινδρομιστές