A Hard Rain's a-Gonna Fall

Τα ορνιθοσκαλίσματα εις την αγγλικήν, που βλέπετε παραπάνω, χρονολογούνται από τα 1962 και είναι στίχοι τραγουδιού. Και όχι οποιουδήποτε τραγουδιού, αλλά ενός από τα ιστορικοτεροσημαντικότερα της folk-roots μουσικής, του μεγαλύτερου εκπροσώπου αυτής και προφήτη των νιάτων, γηρατειών τε και ψυχών ημών.

Του Bob Dylan

Ο οποίος ζωγραφίζει, σήμερις, στην σαγκά μας "ένα μόνο λαλά", μ'ένα από τα πιο περίεργα όμορφα τραγούδια του. Από πολλές απόψεις.

Είναι το A Hard Rain's a-Gonna Fall ένα από τα σηματικότερα αντιπολεμικά τραγούδια διαμαρτυρίας; Αν πιστέψουμε τον Ian McDonald, έναν από τους σημαντικότερους (και σοβαρότερους) μουσικο-κριτικούς ιστορικούς, είναι. Και μάλιστα το σηματικότερο κατά "ιδιοσυγκρασία", σύμφωνα με τα λεγόμενά του.

Είναι όμως μόνον αυτό; Ξέροντας τον Dylan, η απάντηση δεν θα μπορούσε να είναι απόλυτη. Είαι όμως, εν πολλοίς, θετική.

Το διαμάντι γράφτηκε στα 1962 αλλά η προέλευσή του, η έμπνευσή του αν θέτε, χάνεται στα βάθη του 17ου αιώνα. Τότε, δηλαδής, που εμφανίστηκε η αγγλο-σκωτσέζικη μπαλλάντα Lord Randall, μία από τις 305 υπέροχες παραδοσιακές αγγλο-σκωτσέζικες μπαλλάντες, που έμειναν στην ιστορία με το όνομα Child Ballads, χάρη στον Francis James Child (1825-1896), τον αμερικάνο εκπαιδευτικό που τις συγκέντρωσε και τις κωδικοποίησε.. Η δικιά μας είναι ο αριθμός 12 (έτσι για τν πληροφορία).

Η μπαλλάντα αυτή είναι ένας διάλογος μεταξύ ενός Λόρδου και της μητέρας του, ο τελευταίος τους διάλογος αφού, στην εξέλιξή της, αποκαλύπτεται πως ο νεαρός άντρας έχει δηλητηριαστεί από την ερωμένη του.

Διαβάστε τώρα πλοκή. Ο Dylan πρωτοπαρουσίασε το διαμάντι στις 22 Σεπτέμβρη 1962 (χωρίς να το έχει ακόμα κυκλοφοήσει), στο Carnegie Hall, σ'ένα hootenanny (μια σκωτσέζικια γιορτή, για όσους δεν γνωρίζουν). Εκεί, έπαιξε ένα σετάκι από τρία τραγούδια, ένα εκ των οποίων κι'αυτό.

Ένα μήνα αργότερα, στις 22 Οκτώβρη 1962, αρχίζει η περίφημη Κρίση της Κούβας, όταν ο πρόεδρος Kennedy ενημέρωσε τους αμερικάνους για την ανακάλυψη σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα, πράγμα που προκάλεσε υστερία στα αμερικανάκια.

Το διαμάντι μας συμπεριλήφθηκε στο δεύτερο studio album του Dylan (The Freewheelin' Bob Dylan), το οποίο κυκλοφόρησε το Μάη του 1963. Στις σημειώσεις γι'αυτό τον δίσκο, ο μουσικο-ιστορικός Nat Hentoff μεταφέρει άποψη του Dylan, ότι (τάχα) το τραγούδι γράφτηκε σαν απάντηση στην κουβανική κρίση, με το "hard rain" να παραπέμπει στην τοξική ραδιενεργή βροχή.

Λίγο δύσκολο να είπε τέοιο πράγμα ο Dylan, αφού το διαμάντι γράφτηκε έναν μήνα πριν την κρίση.

Γι'αυτό και το διέψευσε, σε συνέντευξή του σε ραδιοφωνικό σταθμό, τον Ιούνιο του 1963.

Παρόλα αυτά, ακριβώς εξαιτίας της φύσης του, το διαμάντι μας έμεινε στην ιστορία σαν μια διαμαρτυρία, αλλά όχι μόνο ενάντια στον πόλεμο. Ξεπέρασε τις (πιθανές) σκέψεις του δημιουργού του και παραδόθηκε στη φαντασία των δεκτών. Αυτή, άλλωστε, είναι και η δύναμη της τέχνης.

Σήμερις επανέρχομαι σ'ένα μοτίβο που είχα δοκιμάσει παλιότερα. Να παίξω δηλαδής όλα τα κομμάτια σε ένα, χωίς μίξη όμως, αλλ'αφήνοντας κάποιο κενό μεταξύ τους. Αν τελικά δεν αρέσει, έχετε τον τρόπο να μου το πείτε και θα το ξαναλλάξω.

Μετά την αυθεντική εκτέλεση, παίρνουν σειρά οι διασκευές. Να πούμε εδώ, ότι πρέπει να υπάρχουν πάνω από 150 μέχρι σήμερα. Όλων των ειδών και των αποχρώσεων. Διάλεξα μερικές, οι οποίες έχουν όλες (πλην μιας) ένα κοινό χαρακτηριστικό : έγιναν όλες μέσα στην πρώτη δεκαετία που ακολούθησε την κυκλοφορία του αυθεντικού. Ο λόγος είναι απλός. Το διαμάντι είναι τόσο χαρακτηριστικά folk, που οι μοντέρνες διασκευές είναι από μέτριες έως μάπα. Επίσης είμαι και μεσήλικας, άλλως ειπείν γεροπαράξενος.

Ξεκινάμε με μία πολύ-πολύ καλή, που την χρωστάμε στον λατρεμένο Pete Seeger (1919 - 2014), ο οποίος διασκεύασε το διαμάντι την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε και το συμπεριέλαβε στον υπέροχο δίσκο του We Shall Overcome (1973). Δεν θα τ'ακούσουμε όμως απ'αυτόν τον δίσκο, αλλά live, από τον θρυλικό live δίσκο We Shall Overcome : Complete Carnegie Hall Concert, ο οποίος κυκλοφόρησε στα 1989.

Την σκυτάλη παίρνει η αναπόφευκτη διασκευή της Joan Baez της καρδιάς μας. Το "αναπόφευκτη" δεν χρειάζεται επεξήγηση, έτσι; Να πούμε, πως αυτή η (εξαιρετική) διασκευή προσέδωσε στο διαμάντι μας τον απόλυτο αντιπολεμικό του χαρακτήρα, περισσότερο από κάθε άλλη. Ηχογραφήθηκε στα 1964 και συμπεριλήφθηκε στον δίσκο της Farewell Angelina (1965).

Έρχεται στη συνέχεια η καλύτερη (κατά την ταπεινή μου άποψη) διασκευή. Την χρωστάμε σ'έναν από τους μεγαλύτερους (αν όχι τον μεγαλύτερο) session μουσικό του αμέρικα, τον Leon Russel (1942), ο οποίος έχει παίξει με όλες (μα όλες) τις σπουδαίες μπάντες αλλά και με σχεδόν όλους τους μεγάλους μουσικούς. Η διασκευή του είναι απλά μαγική. Την ηχογράφησε στα τέλη του 1970 και την συμπεριέλαβε σ'έναν από τους ομορφότερους δίσκους (πάλι κατ'εμέ), τον The Shelter People (1971).

Στα 1972, με το διαμάντι αποφάσισε ν'ασοληθεί και ο δανδής της καρδιάς μας, ο Bryan Ferry (1945). Η διασκευή του όμως είναι μέτρια. Είναι η λιγότερη καλή απ'όσες σας χαρίσω σήμερα. Ο μόνος λόγος που την συμπεριέλαβα, είναι για να 'χουμε κι'ένα άλλο είδος διασκευής εκτός από τις κλασσικές folk μπαλάντες. Συμπεριλήφθηκε στον δίσκο του These Foolish Things (1973).

Την ίδια χρονιά όμως, έχουμε άλλη μία τεράστια διασκευή, αυτή των The Staple Singers, της μεγάλης αυτής R'n'B - gospel μπάντας, με την οποία το νταλικόφωνο ασχολήθηκε πρόσφατα. Αυτοί το συμπεριέλαβαν σ'έναν από τους πιο μεστούς δίσκους της πολύχρονης καριέρας τους, τον Use What You Got (1973).

Και τελειώνω με την πιο "πρόσφατη". Κι'όταν λέμε πρόσφατη, εννοούμε 26 ολόκληρα χρονάκια πριν, έτσι; Αναφέρομαι στην θεά τραγουδίστρια Edie Brickell και στη μπάντα της, τους New Bohemians (1985), που ξεκίνησαν από το Dallas και μας ταξιδεύουν με τα υπέροχα alternative ακούσματά τους. Αυτοί που λέτε, διασκεύασαν το διαμάντι μας, υπεροχότατα, για τις ανάγκες του soundtrack της ταινίας Born On The 4th Of July (1989), έπειτα από παραγγελία του σκηνοθέτη (και παραγωγού) της ταινίας, που δεν ήταν άλλος από τον Oliver Stone. Αυτός είναι και ο λόγος, που δεν τον συμπεριέλαβαν σε κανέναν από τους 3 μέχρι σήμερα δίσκους τους.

Αυτά τα ολίγα και καλό μας σ/κ