ΤΟ ΚΑΣΕΤΟΦΩΝΟ ΤΗΣ ΝΤΑΛΙΚΑΣ: Jukebox Hero (1955-1965)

Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2014

Jukebox Hero (1955-1965)

Καλημέρα φθινοπωρολούλουδά μου.

Εκεί στην ακροθαλασσιά των διακοπών, με το κύμα να χαϊδεύει απαλά τις πατούσες, ενώ ο παφλασμός του τ'αυτιά μου, κι'ενώ ο ήλιος θώπευε ηδονικά το ηλιοκαμμένο μου (γραμμωτό) κορμί, γνώρισα έναν περίεργο σαλονικιό, ο οποίος συλλέγει jukeboxes.

Μάλλον, το 'κανε μέχρι πριν 4-5 χρονάκια, αφού σήμερις, με την κρίση, αδυνατεί πλέον να πληρώσει τις τιμές τους.

Γιατί ξέρετε, αυτά τα μηχανήματα του σατανά είναι πανάκριβα. Ιδίως αν είναι σε καλή κατάσταση ή, έστω, σε επισκευάσιμη.

Η αλήθεια είναι, πως από μικρός κι'εγώ έμενα με το στόμα ανοιχτό, κάθε φορά που έβλεπα jukebox. Με θυμάμαι να κάθομαι με τις ώρες, στα ταβερνάκια που μας πήγαινε ο μπαμπάς νταλικέρης, και να παρατηρώ το πως άλλαζαν οι δίσκοι, πως στριφογύρναγε το selection και όλα αυτά τα υπέροχα για τα μάτια ενός πιτσιρικιού (και όχι μόνο).

Σκέφτηκα λοιπόν, μιας και μιλάω καλύτερα με μουσική, ν'ασχοληθώ μ'αυτό το απόλυτο μουσικό φετίχ. Πριν όμως, να σας πω μερικά πληροφοριακά.

Το jukebox είναι ο απόγονος των περίφημων music boxes και player pianos (μηχανικό πιάνο) του 19ου αιώνα. Και τα δύο αυτά θρυλικά μουσικομηχανήματα είχαν ένα κοινό με τον απόγονό τους : ήταν coin operated, ήθελαν δηλαδής νόμισμα για να λαλήσουν. Η τεράστια διαφορά ήταν πως χρησιμοποιούσαν μεταλλικούς κυλίνδρους ή δίσκους, αλλά και ρολά χαρτιού, τα οποία βοηθούσαν αληθινά μουσικά όργανα να παίξουν την επιλεγμένη μουσική. Μουσικά όργανα κλεισμένα μέσα στα αντικείμενα!

Στα 1890, με την εφεύρεση του nickel-in-the-slot phonograph (από τους Louis Glass και William S. Arnold), τα μουσικά όργανα δίνουν τη θέση τους σε τέσσερις ακουστικούς σωλήνες, μέσα από τους οποίους βγαίνει η μουσική επιλογή.

Πρέπει να περιμένουμε μέχρι τα 1928 (και τον Justus P. Seeburg), για να δούμε το πρώτο πρωτόγονο jukebox που, στην ουσία, ήταν ένα πικάπ συνδεδεμένο μ'ένα ηλεκτροστατικό ηχείο. Ονομάστηκε Audiophone και συνέχισε ν'αναπτύσσεται ραγδαία, καθόσον η ζήτηση για τέτοια μηχανήματα (με κέρματα πάντα) ολοένα και μεγάλωνε.

Ο όρος jukebox πρωτοχρησιμοποιήθηκε στα 1940 και είναι παράφραση του (διάσημου τότε) όρου juke joint. Juke είναι μια λέξη αφρικανικής προέλευσης, την οποίαν έφεραν μαζί τους οι Gullah, οι απόγονοι των αφρικανών σκλάβων της Νότιας Καρολίνας και της Τζώρτζια. Σημαίνει κάτι μεταξύ ακαταστασίας και περίεργου.

Μέχρι τα 1940-45 τα jukeboxes χρησιμοποιούν δισκάκια 78 στροφών.

Στα 1950 πραγματοποιείται αυτό που αργότερα ονομάστηκε "jukebox boom", με την χρήση (για πρώτη φορά) δίσκων 45 στροφών, καινοτομία που εισήγαγε η Seeburg Corporation. Και μιλάμε για πραγματική επανάσταση αφού, από τότε, μέχρι και τα 1965 περίπου, τα 2/3 των κυκλοφοριών σε 45 στροφές πήγαινε απευθείας στα jukeboxes.

Η χρυσή εποχή των jukeboxes ήταν η εικοσαετία 1945-1965 κι'αυτό γιατί η χρήση τους συνέπεσε με την έκρηξη τόσο των big bands όσο και του rock 'n' roll. Μέσα σ'αυτή την χρυσή εικοσαετία, υπάρχει μια πλατινένια δεκαετία (1955-1965), στην οποία το jukebox καθιερώθηκε σαν το απόλυτο μουσικό εκ των ων ουκ άνευ εργαλείο.

Το jukebox όμως δεν σταμάτησε στα 1965. Παρέμεινε ψηλά στην εκτίμηση μικρών και μεγάλων μέχρι τα μέσα των '80s. Με άλλη όμως λάμψη. Πιο θαμπή, η αλήθεια είναι.

Διάλεξα όμως αυτή την πλατινένια εποχή, γιατί πιστεύω πως οτιδήποτε είναι καλό να εκτιμάται αρχικά στο απώγειό του.

Και σήμερα, απευθείας από τα Εθνικά Ηχητικά Αρχεία (ΝΑΑ) του αμέρικα, θα σας χαρίσω τα 20 πιο πολυπαιγμένα τραγούδια σε jukebox την δεκαετία 1955-1965. Με σχετικά χρονολογική σειρά και όχι με αύξοντα αριθμό. Τα κομμάτια-διαμάντια είναι γνωστά σε όλους μας. Εγώ απλά αποπειράθηκα να ξαναστήσω λίγια από τη μαγεία εκείνης της εποχής.

Αυτά τα λίγα και πάμε ν'ακούσουμε, αφού σας πω, ότι το αριστούργημα στην φωτογραφία είναι ένα JJs BAL - AMI του 1955.

Pat Boone - Ain't That A Shame

Fontane Sisters - Hearts Of Stone

Carl Perkins - Blue Swede Shoes

Elvis Presley - Love Me Tender

Gene Vincent - Be-Bop A Lula

Fats Domino - Blueberry Hill

Jerry Lee Lewis - Great Balls Of Fire

Little Richards - Long Tall Sally

Brian Hyland - Itsy Bitsy Teenie Weenie...

Paul and Paula - Hey Paula

Paul Anka - Diana