Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου 2012

Take The "A" Train (in memoriam Dave Brubeck)



Καλημέρα μας.
Σήμερα θα έκλεινε τα 92 του χρόνια, μιας και γεννήθηκε στις 6 Δεκέμβρη του 1920.
Μία από τις μεγαλύτερες μορφές στην ιστορία της jazz μουσικής, ένας από τους πιο βιρτουόζους πιανίστες της.
Ο Dave Brubeck, που έφυγε χθες πλήρης ημερών, όπως θα 'λεγαν και στα νεκρόσημα.
Η νταλίκα, το ξέρετε, λατρεύει Brubeck και το 'χει αποδείξει από τις αναρτήσεις της.
Στην κηδεία του όμως, σήμερα, δεν θα παίξει τα δικά του.
Αλλά θ'ασχοληθεί μ'ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της jazz, ένα κομμάτι-θρύλος που το τίμησε και αυτός σε μία συγκλονιστική διασκευή.

Μιλάω για το Take The "A" Train, που έχει τόσο μεγάλη ιστορία, όση και η αξία του.
Όλα ξεκίνησαν στα 1940, όταν η ASCAP (αμερικάνικη συντεχνία παραγωγών και δημιουργών) απόφάσισε ν'αυξήσει τα ποσοστά που θα εισέπραττε από τα τραγούδια που μεταδίδονται στο ραδιόφωνο. Μεταξύ πολλών που θα ζορίζονταν οικονομικά ήταν και ο Μεγάλος Duke Ellington, ο οποίος και ζήτησε (γι'αυτόν τον λόγο) από έναν σπουδαίο πιανίστα-συνθέτη, τον Billy Strayhorn να του συνθέσει ένα ολόκληρο κύκλο μουσικών. Η επιλογή του Strayhorn δεν ήταν τυχαία : εκτός από σπουδαίος μουσικός, ήταν και μέλος της ASCAP, άρα λιγότερα μπικικίνια. Για να τα λέμε όλα, βέβαια, η συνεργασία τους κράτησε τελικά 30 ολόκληρα χρόνια. Άρα, δεν ήταν μόνο θέμα μπικικινίων.
Όπως και να 'χει, για να μπορέσει να συνθέσει, ο Strayhorn έπρεπε να έρεθι στο place to be, στη Νέα Υόρκη. Ο Ellington του έδωσε λεφτά για το ταξίδι (αφού έμενε στο Pittssburgh). Μάλιστα, για να μην χαθεί ψάχνοντας το σπίτι του, του 'γραψε ένα σημείωμα που ξεκινούσε με το "take the A train".
Για όσους δεν ξέρουν, πρόκειται για την γραμμή Α του μετρό της Νέας Υόρκης, η οποία διασχίζει την πόλη, πηγαίνοντας από το ανατολικό Brooklyn στο Harlem, μέχρι το Manhattan. Μάλιστα, στα 1939, όταν και γράφτηκε το κομμάτι, η γραμμή αυτή είχε κλείσει μόλις 3 χρόνια λειτουργίας.

Κι'αφού τα μάθατε όλα, πάμε ν'ακούσουμε μερικές εκτελέσεις, αφού πρώτα σας πω, ότι το διαμάντι αυτό είναι και η μεγαλύτερη επιτυχία του Duke Ellington.




Και περνάμε στην διασκευή του σχωρεμένου Dave Brubeck, για την οποία πρέπει να σας πω την αμαρτία μου : παρότι, σύμφωνα με τον συνθέτη του, το διαμάντι γράφτηκε για πνευστά σόλο, το πιάνο του Brubeck μοιάζει να του πηγαίνει καλύτερα. Άποψή μου. Εδώ το ακούμε από το Live At Carnegie Hall.




Σειρά παίρνει μία πανέμορφη διασκευή. Που την οφείλουμε στον Κύριο Michel Petrucciani (1962-1999), τον μεγάλο αυτόν γάλλο πιανίστα, που έφυγε τόσο πρόωρα (στα 36 του) και που, όσο ζούσε, τυραννιόταν από μία σοβαρή γενετική ασθένεια (ατελής οστεογέννεση). Κι'όμως έπαιζε ένα θεϊκό πιάνο, παρότι τα κόκκαλά του έσπαγαν διαρκώς το ένα μετά το άλλο. Έπεται αφιέρωμα.




Το διαμάντι μας όμως διασκευάστηκε και σαν τραγούδι. Κι'εδώ υπάρχει ιστοριούλα. Όχι που δεν θα υπήρχε.
Που λέτε, η πρώτη φορά που ηχογραφήθηκε σαν τραγούδι ήταν στα 1941, από τους The Delta Rhythm Boys, μια εξαιρετική vocal μπάντα, που ιδρύθηκε στα 1934 στο πανεπιστήμιο του Langston στην Oklahoma. Τους στίχοι φημολογείται πως τους έγραψε ο ίδιος ο συνθέτης, αν και άλλοι λένε πως τους έγραψε ένα από τα μέλη της μπάντας, ο Essie Joseph Adkins.



Και κλείνουμε, φυσικά, με την διασκευή της Κυρίας Ella Fitzgerald, που το ηχογράφησε στα 1944 παρέα με τον Duke Ellington. Εδώ έχουμε διαφορετικούς στίχοι, αλλά ξέρουμε στα σίγουρα πως είναι της Joya Sherrill που, όταν τους έγραψε δεν είχε ακόμα κλείσει τα 20. Και δεν είχε πατήσει το πόδι της στη Νέα Υόρκη. Και τους έγραψε στο Detroit, στο δωμάτιό της, ακούγοντας το κομμάτι στο ραδιόφωνο. Και That's All Folks.
Και R.I.P. Dave Brubeck.